Postępowanie egzekucyjne bardzo często kojarzy się z firmami windykacyjnymi. Jak się okazuje, nie mają one nic wspólnego z organami państwowymi uprawnionymi do ścigania dłużników. Zakres kompetencji firm windykacyjnych jest w dużej mierze ograniczony, warto więc wiedzieć jakich czynności nie mogą one dokonywać w toku tzw. egzekucji.
Spis treści
Organy egzekucyjne w Polsce
Postępowanie egzekucyjne nierozerwalnie wiąże się z udziałem dwóch głównych organów:
• sądu egzekucyjnego,
• komornika.
Firmy windykacyjne nie należą do żadnej z ww. kategorii, a to oznacza, że zakres przysługujących im kompetencji egzekucyjnych jest dużo niższy, niż ten na który same się powołują. Bardzo często firmy tego rodzaju straszą dłużników zajęciem egzekucyjnym, odwiedzinami komornika, eksmisją na bruk – okazuje się, że nie mają do tego żadnego prawa.
Co może robić firma windykacyjna
Zacznijmy jednak od tego jakie kompetencje przysługują firmom windykacyjnym. Warto już teraz podkreślić, że działają one na podobnej zasadzie co komornik – potrzebne jest zlecenie wierzyciela, który dochodzi określonej należności od swojego dłużnika.
Firma windykacyjna może:
• wysyłać wezwania do zapłaty, pod warunkiem posiadania stosownego pełnomocnictwa od wierzyciela, w imieniu którego działa;
• powoływać się w swoich działaniach na podstawę zobowiązania, np. na nieuregulowaną fakturę, na niewykonane przez dłużnika czynności w ramach zawartej przez niego umowy;
• informować dłużnika o aktualnym stanie prowadzonej sprawy – tylko w zakresie podjętym przez firmę windykacyjną.
Jak widać zakres kompetencji firmy windykacyjnej jest mocno ograniczony, przynajmniej jeśli porównamy do możliwości i środków, które przysługują sądom oraz komornikom. Niestety praktyka pokazuje, że windykacja należności dokonywana przez prywatne firmy jest najczęściej dokonywana z naruszeniem prawa.
Czego nie może robić firma windykacyjna
Egzekwowanie zaległego długu jest żmudnym procesem, szczególnie jeśli jest on przedawniony, a zobowiązany od samego początku nie chce współpracować. Firmy windykacyjne stosują wówczas różne fortele, niestety często niezgodne z prawem.
Firma windykacyjna nie może:
• straszyć i nękać dłużników – np. zbyt dużą ilością pism/ wezwań do zapłaty, telefonami czy mailami (szczególnie w sytuacji, gdy dłużnik poinformował windykatora i wierzyciela o przedawnieniu istniejącego zobowiązania albo o jego braku);
• dokonywać zajęcia jakiegokolwiek składnika majątkowego lub prawa przysługującego dłużnikowi na poczet wykonania zobowiązania. Takie uprawnienie przysługuje wyłącznie komornikowi;
• żądać wyjawienia majątku przez dłużnika. Takie uprawnienie przysługuje wyłącznie sądom;
• naruszać przepisów o mirze domowym. Pracownicy firm windykacyjnych nierzadko osobiście odwiedzają dłużników w ich domach, wypytują o zobowiązanie najbliższych członków rodziny lub przyjaciół dłużnika. Takie zachowanie stanowi poważne naruszenie prawa i dóbr osobistych zobowiązanego;
• nagrywać prowadzonych rozmów, przetwarzać danych osobowych dłużnika, udzielać informacji związanych z długiem;
• występować do organów i instytucji państwowych lub prywatnych z wnioskiem o ujawnienie źródeł majątku dłużnika;
• straszyć zobowiązanego wszczęciem postępowania egzekucyjnego lub innego mającego na celu pociągnięcie do odpowiedzialności dłużnika.
Co zrobić, gdy firma windykacyjna narusza prawa dłużnika
Jeśli pracownik firmy windykacyjnej swoim działaniem narusza prawa zobowiązanego, dłużnik może skutecznie dochodzić swoich praw przed sądem.
Jeśli wiemy, że zobowiązanie nie istnieje lub się przedawniło, przy pierwszej okazji należy poinformować o tym firmę windykacyjną i wyraźnie zastrzec, że nie życzymy sobie dalszych kontaktów w tej sprawie.
Alternatywą jest sporządzenie pisma, w którym zawrzemy takie stanowisko – warto oprzeć się w nim także na obowiązujących przepisach RODO. Jeśli windykatorzy nie zaprzestaną przetwarzania danych osobowych dłużnika, może on złożyć skargę do Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Innym rozwiązaniem jest skierowanie sprawy odszkodowawczej do sądu. Firma windykacyjna wystąpi w takim przypadku w charakterze pozwanego, który naruszył dobra osobiste lub materialne dłużnika swoim bezprawnych zachowaniem.
