Prowadząc własną działalność gospodarczą często jesteśmy zmuszeni do nawiązywania kontaktów biznesowych. Jeśli taka współpraca jest w miarę stała, warto pomyśleć o zawarciu odpowiedniej umowy o współpracę. Tego rodzaju kontrakt nie jest jeszcze zbyt popularny w Polsce – czy może on więc zastąpić umowę o dzieło lub zlecenie?
Spis treści
Umowa o współpracę – umowa nienazwana
Tak naprawdę Kodeks cywilny przewiduje pełną swobodę umów. Zgodnie bowiem z treścią art. 3531 KC, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Przepisy wyróżniają dwie kategorie umów cywilnoprawnych:
• umowy nazwane (wśród których można wymienić m.in. umowę o dzieło, zlecenie, sprzedaży, zamiany, agencyjną, kontraktacji),
• umowy nienazwane – wszystkie te, które nie zostały wymienione w obowiązujących przepisach prawa, a są dozwolone.
Umowa o współpracę należy do drugiej kategorii – nie znajdziemy jej w żadnym obowiązującym przepisie. Treść takiego zobowiązania jest całkowicie regulowana postanowieniami stron.
Warto jednak wspomnieć, że w praktyce kształt umowy o współpracę odpowiada umowie o dzieło lub umowie zlecenia – wszystko zależy od tego, co dokładnie będzie przedmiotem takiego kontraktu.
Umowa o dzieło – umowa rezultatu
Podstawową cechą umowy o dzieło jest jej jednorazowy charakter. Tego rodzaju zobowiązanie zaciągane jest po to, aby uzyskać określony efekt pod postacią dzieła (np. napisanego artykułu prasowego, jednorazowej dostawy towarów, wyprodukowania określonych przedmiotów).
W ramach umowy o dzieło zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia, zaś przyjmujący zamówienie do wykonania oznaczonego dzieła. Nie ma przy tym większego znaczenia w jaki sposób owe dzieło będzie wykonywane – liczy się wyłącznie końcowy efekt, stąd też umowa ta jest określana mianem umowy rezultatu.
Umowa o dzieło ma charakter opłatny.
Umowa zlecenie – umowa starannego działania
W przypadku umowy zlecenia – tego rodzaju zobowiązanie jest określane mianem kontraktu starannego działania. Zleceniodawca zleca konkretnej osobie wykonanie konkretnych czynności. Istotą takiego zobowiązania nie jest więc osiągnięcie wyłącznie oznaczonego efektu (choć to też jest istotne), ale przede wszystkim sumienne i odpowiedzialne działanie zleceniobiorcy.
Umowa zlecenia jest więc umową zawieraną w związku ze świadczeniem szeregu różnego rodzaju usług w pewnym okresie czasu. Zleceniodawca jest zainteresowany sposobem i jakością świadczenia usług przez zleceniobiorcę, nawet jeśli umowa będzie zawierana na krótki okres czasu.
Umowa zlecenia może mieć przy tym zarówno charakter odpłatny, jak i nieodpłatny.
Umowa o współpracy – dzieło czy zlecenie
Odnosząc powyższe do umowy o współpracy należy uznać, że tego rodzaju zobowiązanie może przyjąć postać zarówno umowy o dzieło, jak i umowy zlecenie. Decydujący w tej kwestii będzie przedmiot zobowiązania i wzajemne ustalenia współpracowników.
Umowa współpracy będzie odpowiadała umowie o dzieło, jeśli kontrahentowi zależy na jednorazowym działaniu drugiej strony i uzyskaniu konkretnego efektu, przy czym bez znaczenia jest tutaj to w jaki sposób będzie działał współpracownik.
Umowa współpracy będzie jednak zaliczana do umowy zlecenia, jeśli strony zobowiązują się do starannego, okresowego działania. Współpracownik nie jest przy tym odpowiedzialny za końcowy efekt świadczonych przez siebie usług – odwrotnie, niż w przypadku umowy o dzieło.
Rodzaj umowy o współpracę, a kwestie składek ZUS
Zasadniczą różnicą pomiędzy umową o współpracę występującą w formie dzieła lub zlecenia jest kwestia składkowa. Umowa o dzieło podlega bowiem wyłącznie pod obowiązek odprowadzania zaliczki na podatek dochodowy, zlecenie jest zaś co do zasady w pełni oskładkowany (chodzi oczywiście o obowiązek odprowadzania nie tylko zaliczki na podatek, ale także składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne).
Elementy umowy o współpracę
Każda umowa, nawet ta należąca do kategorii umów nienazwanych, musi składać się z kilku podstawowych elementów. Tak też będzie w przypadku umowy o współpracę, niezależnie od tego czy przybierze ona formę umowy o dzieło, czy też umowy zlecenia.
Treść współpracy pomiędzy stronami jest każdorazowo regulowana ich podstawowymi potrzebami – każda umowa będzie w tym zakresie inna. Podstawowymi elementami, które muszą jednak znaleźć się w umowie o współpracy będą:
• wskazanie rodzaju usługi, która ma być wykonana,
• data zawarcia umowy,
• strony umowy,
• okres trwania zobowiązania,
• sposób rozwiązania umowy,
• sposób składania zamówień,
• kwota i rodzaj wynagrodzenia,
• sposób rozliczeń (rachunek lub faktura),
• kwestie reklamacji zlecenia lub dzieła.
